HABER MERKEZİ – Eskişehir’in Tepebaşı ilçesinde evvelki gün 18 yaşındaki Arda Küçükyetim, Tepebaşı Camii bahçesinde bulunan çay ocağı yakınındaki park ve tramvay durağında bulunan vatandaşlara bıçak ve baltayla saldırdı. Olayda, T.A. (71), C.Ö. (57), N.Ö. (87), M.K. (64), C.A. (64) yaralanırken, saldırgan o sırada olay yerinden geçmekte olan bir polis ve etraftakiler tarafından etkisiz hale getirildi. Saldırgan Küçükyetim, dün sıhhat denetimlerinin akabinde geniş güvenlik önlemleri altında sevk edildiği mahkemece tutuklandı. Birinci bilgilere nazaran, olay yerine travmayla gelen Küçükyetim’in saldırıyı internette tanıştığı Doğu Avrupa asıllı bir arkadaşı ile planladığı ihtimali üzerinde duruluyor.
‘ÖNÜME GELENE SALDIRIYORUM’
Saldırıyı toplumsal medyadan canlı yayınlayan saldırganın oynadığı dünya çapında tanınan ‘PUGB ve Call off duty’ oyununun tesiri altında saldıryı gerçekleştirdiği argüman edildi.
Üzerinde atak yeleği, kask, gözlük ve giysisinde Nazilerin “Kara Güneş” amblemi bulunan saldırgan olaydan bir gün evvel yaptığı paylaşımda hücumun bir ‘lone wolf’ (yalnız kurt) hareketi olduğunu, canlı yayınlama nedenini ise “gelecek kuşaklara motivasyon sağlamak” olarak açıkladığı görüldü. Olaydan bir gün evvel blog sayfasına koyduğu yazıda ise “Soğuk bir duş alıp kıyafetlerimi giyiyorum. Ekipmanlarımı alıp taarruz alanına gidiyorum. Müsait bir yerde ekipmanlarımı giyiyorum ve baltamı, bıçağımı yeleğime takıyorum. Akabinde önüme gelen herkese saldırıyorum” sözleri dikkati çekiyor.
NAZİ SEMPATİZANI
Bir arkadaşından canlı yayını kaydedip arşivlemesini isteyen Küçükyetim’in gayesinin, gelecekteki “azizler” için motivasyon kaynağı olduğunu söz ediyor. Nazi sempatisiyle dikkati çeken saldırganın ‘azizler’ olarak nitelediği Anders Behring Breivik, Brenton Yarrant, Stephen Paddock, Timothy McVeigh ise nefret cürmü işleyerek yüzlerce kişinin vefatına neden olan ırkçı isimler.
Call Of Duty’nin ikonik karakterlerinden ‘Ghost’ (Hayalet)
Milyonlar bu oyunları oynuyor
Oyun karakteri:
›Yüzüne iskelet maske takıyor
›Kafasına siyah kask takıyor
›Gözlük kullanıyor
›Hücum yeleği giyiniyor
›Eldiven takıyor
›Çeşitli ateşli silahlar ile pala levye orak üzere kesici ve delici aletler kullanıyor
PUBG: İlk olarak 2017’de piyasaya sürülen ve daha sonraki yıllarda telefonlara da gelmesiyle uygunca popülerleşen ‘PUBG Battlegrounds’ askeri bir hayatta kalma oyunu. Paraşütle öteki oyuncularla birlikte bir alana bırakılan oyuncular, en son hayatta kalan kişi olmayı hedefliyor. PUBG’de oyuncular birbiriyle sesli ve yazılı olarak bağlantı kurabiliyor. Oyun için belirlenen yaş sonu 17 ve oyun bilgilerinde “yoğun derece gerçekçi şiddet” tabiri kullanılıyor. Tüm dünyada milyonlarca kişi tarafından oynanıyor.
Call Of Duty: En çok satılan oyun serisi olma unvanını taşıyan Call Of Duty, İkinci Dünya Savaşından günümüz muharebelerine uzanan çok geniş bir yelpazede oyunlara sahip. Askeri gerçekçiliğe sahip oyun, oyuncunun ‘özel kuvvetler’ dünyasına girmesini sağlıyor. Birinci olarak 2003’te piyasaya sürülen oyun, ikonik karakterleriyle de dikkat çekiyor.
‘KARA GÜNEŞ’ NEDİR?
Saldırganın kıyafetindeki Nazi amblemi de dikkat çekti. Kara Güneş (SS-Sembolü), Nazi Almanyası’nın paramiliter örgütü Schutzstaffel (SS) tarafından kullanılan bir sembol. SS-Sembolü, ekseriyetle iki dikey olarak yerleştirilmiş ve köşeleri üste gerçek bakan iki “S” harfi halinde tasvir edilir. Bu sembol, Schutzstaffel’in (SS) baş harflerinden oluşur ve özgün olarak Heinrich Himmler tarafından tasarlanmıştır. Nazi devrinde SS-Sembolü, rejimin baskısını ve uygulamalarını yansıtıyordu. Sembol, bilhassa Holokost ve başka savaş hatalarıyla bağlı. Nazi Almanyası’nın 2. Dünya Savaşı’nı kaybetmesiyle birlikte gamalı haç sembolü birçok Avrupa ülkesinde yasaklandı. Neo-Nazi ve beyaz ırkçısı fikirlere sahip kümeler, Kelt haçı ve bilhassa kara güneş sembollerine yöneldi.
‘OYUNLA ŞİDDETİ BAĞLAYACAK DATA YOK’
EREN KOCA Haber Merkezi – Game Factory Kurucu Ortağı Murat Kahraman: “Oyunda sizi adaya bırakıyorlar, o ada üzerinde son oyuncu olarak hayatta kalmaya çalışıyorsunuz. Eskişehir’deki olayda çocuğun başına taktığı kuru başlı maske Call of Duty maskesi. Bütün bu oyunların içerisinde şiddet ögesi var. Ancak bu sinemaların içerisinde şiddet var. Oyunla şiddeti bağlayacak istatistiksel data yok. Bu oyunu oynayan kişi sayısı artı yol açtığı sonuçlara bakarsanız istatistiksel olarak saldırganlığa yol açmadığı görebiliyoruz. Oyun olayın yapmasını değil ancak yapma formunu tetiklemiş olabilir.”
Siber Güvenlik Uzmanı Osman Demircan: “Oyunların şiddete bir meyil sağladığı aslında bilinen bir gerçek. Yapılan ruhsal araştırmaların çok büyük kısmında karşımıza çıkıyor. PUBG ve gibisi oyunlarının art tarafında şiddet barındırıyor olması ne kadar makul bir yaş kümesine hitap eden oyunlar olsa da ailelerin bu filtreyi gözardı ederek çocuklara bu yaşlarda oyunları oynatıyor olmaları çok önemli halde şiddete meyili olmalarına neden olabiliyor. Eskişehir’deki olay incelendiğinde saldırganın yaptığı birtakım hareketleri oyunlardan etkilendiğini gösteriyor. Bilhassa kıyafetleri benzerlik gösteriyor. Lakin şu gerçeği de unutmamak gerekiyor. Mavi Balina üzere bir meydan okumayı da günümüze tekrar taşıyor olabilir. Bu Mavi Balina’dan çok daha tehlikeli bir durum olabilir. Bir manifestodan bahsediliyor. Ve o manifestonun içerisindeki yazan başlıklar birebir Mavi Balina’daki üzere aileye, şahıslara, arkadaşlara, insanlara, farklı inançlardaki insanlara, farklı ideolojideki insanlara şiddet uygulanarak farklı kısımların atlanabileceği ve en sonunda intihar olduğu oyun üzere gösteriliyor.”
BOMBA İMALİNİ ARAŞTIRMIŞ
FERİT GÜÇLÜ Haber Merkezi – Eskişehir’de Fabrika emekçisi bir anne babanın oğlu olduğu öğrenilen saldırgan dün sevk edildiği mahkemece tutuklandı. Eskişehir Emniyeti takımları Arda Küçükyetim’in atak öncesi ekipmenları internetten satın aldığını ve oyunda olduğu üzere taarruz keşfleri yaptığını belirledi. Şüphelinin bilgisayarında aziz olarak isimlendirdiği 4 Nazi ismi ve bomba imali ile materyallerinin teminine yönelik aramalar yaptığına yönenlik izlere rastlandığı öğrenildi. Saldırganın Telegram kanalında 16 sayfalık bir manifesto yayımladığı da ortaya çıktı. “Mass Cleaner El Kitabı” ismini verdiği manifestosunda ailesiyle ortasının hiç uygun olmadığını belirten Küçükyetim, ekseriyetle dedesi ve anneannesi ile daha samimi olduğunu tabir ediyor. Saldırganın manifestosundan kimi unsurlar şöyle:
Olanlardan kimseye bahsetme. Kendini izole et.
Diğer temizleyicilerin manifestolarını oku.
Kendini 6-8 ay evvelden mental olarak açıkla.
Saldırıyı yapmadan evvel bu PDF’yi yaymayı unutma.
Öldürmeye birinci ailenden başla, sayıya nazaran 2-3 kolay öldürme.
Eğer tutuklanırsan kameralara bir trollface üzere sırıt. Böcek NPC’lerin boktan hayatlarında bir sefer bile gülümseyemediği için sana hudut olacaklardır.”
GENÇLER KOPYA DAVRANIŞ SERGİLER
HANDE ATILGAN Ankara – Türkiye Psikiyatri Derneği (TPD) Medya Kurulu Üyesi Prof. Dr. Burhanettin Kaya:
“Bu saldırgan davranışlar bireyin ruhsal yapısıyla psikopatolojisiyle ilgili olabileceği üzere bireylerin bu davranışları sergilemesine yol açan birçok toplumsal ve siyasal etken değerli oluyor. Bilhassa ergenlik periyodunda. Bu süreçlerde gençler gerçek ya da sanal, diğerinin davranışını çok çarçabuk, üzerinde bir bilişsel kıymetlendirme yürütmeden benimseme ve bir kopya davranış üzere sergileme eğilimi gösterebilirler, kopyalayarak yineleyebilir. Ne yazık ki günümüzde ayrımcılık, ötekileştirme nefret söylemi çok yaygın. Şiddet davranışı kanıksanmış durumda, çocuğa, bayana, dezavantajlı kümelere yönelik şiddetin bir halde güzel görülmesi, teşvik edilmesi, bu hususta cezasızlık, bilhassa erkek şiddetinin cezasız kalması, gereken hukukî süreçlerin tam olarak tecelli etmemesi, haksız tahrik indirimleri üzere bahisler insanların ya yapılabiliyormuş yapsa da başına bir şey gelmeyeceği algısını çarçabuk oluşturabilir. Yeniden toplumda yaygınlaşan ırkçılık, ayrımcılık kimi etnik ve dinî kümelere karşı üretilen düşmanca tavırlar, nefret söylemi birtakım gençler tarafından bir zihinsel sürece tabi tutulmadan olduğu üzere benimsenebilir, kabul edilebilir ve aksiyona dökülebilirler. Aidiyet hissetikleri birtakım ırkçı, şiddeti öven politik yapıların da bu istikamette tesirleri olabilir. Bu manada bu şartlardaki ergenler değerli bir risk kümesi oluşturuyorlar. Burada sorunu yalnızca kişinin ruhsal patolojisinde değil, onu çevreleyen şartların da sorumluluğuna yönelik bir akıl yürütme, bir fikir üretme zorunluluğumuz var. Bu şiddeti önlemenin yolu cezai önlemlerden öte, bu cins şiddet davranışını ödüllendiren güçlendiren, destekleyen telaffuzun tavırların değiştirlmesinden, bilhassa toplum başkanlarının rol modeli olma özelliklerini barışçıl bir stile dönüştürmelerini değerli kılar. Bu hususta önemli bir sorun var ülkemizde.”
TOPLUMUN YANSIMASI
Üsküdar Üniversitesi Sosyoloji Bölüm Başkanı Prof.Dr. Barış Erdoğan: “Her türlü olayın tahlilinde sağduyuyu kaybetmiş vaziyetteyiz. Çok az data ile yorum yapılabilecek, kanaate varılabilecek bir husus değil. Nazi sempatizanı olması emareleri mesela. Türkiye’de bir Türk’ün Nazi sempatizanı olması çok rasyonel bir davranış değil, zira esasen kendisi aryan ırktan değil… Ferdi nedenler olması üzere toplumdaki sağduyunun yitirilmiş olması kıymetli, ulusal ve uluslararsı seviyede herkese gerilim yükleyen pek çok olay var. Bütün oyun bağımlıları eline silah alır, bağımlılık tek başına buna sebep olur diye bir şey yok. O denli olsaydı milyonlar eline silah alırdı, şiddet olaylarına karışırlardı. Bu (bağımlılık) en fazla tetikleyici bir olay olabilir, öbür yorumlar kolaya kaçmak olur. Hangi saiklerle gerçekleştirildiğini bilmiyoruz, temel tedirginlik yaratabilecek siyasi ve örgüt kontağı konusu açık değil. Toplumsal ortam çok gergin. Kırılganlık içinde olan şahısların şiddet olaylarına girmesi giderek daha da beklenir hale geliyor. Bireyler üzere toplumlar da hasta olabilir ve hastalığı içindekilerle gösterebilir.”
EKRANLAR TEMİZLENMELİ
TEPAV Ortadoğu ve Orta Asya Araştırmaları Enstitüsü Yöneticisi ve Radikalleşme Uzmanı Hilmi Demir:
“Radikalleşme tek taraflı olmaz, bir yerde baş gösteriyorsa aykırısını de görürüz. Z jenerasyonundaki risk, şiddetin daha görünür olmasıyla ilgili, şiddet pornografisi her yerde ve şiddete daha çok meyil doğuruyor. Bu yüzden gençleri kan ve savaş imajlarından uzak tutmaya çalışırız. DAEŞ şiddeti daha evvel olmadığı kadar çok görselleştirdi. Sonra El Esas de DAEŞ’leşti. Hareket usulü benzeri bu olayda da. Kolay maksatlara saldırılan, sivillerin bıçakla öldürülmesi… Burada, bilhassa gençler, ideolojik bir sebep olmadan aksiyonu kopyalıyor. Ekranda hangi şiddeti gösterirsek, bu biri tarafından satın alınıyor. (Küçükyetmez’in yayınladığı manifesto) Antisemitizm görüyoruz. Ekranları şiddet failleri ve figürlerinden temizlememiz lazım. Bunu kopyalayacak biri çıkacaktır. Gençleri tümüyle uzak tutmak gerekiyor. Radikalizmle gayrette genel konsept için artık sorumluluğu yalnızca kolluğa yüklememek gerek.”
SALDIRGANIN ÖRNEK ALDIĞI 4 İSİM
Anders Behring Breivik: 2011’de Norveç’te 77 kişiyi katletmişti. 22 Temmuz 2011’de evvel Oslo’daki kamu binalarının yakınında bir arabaya yerleştirdiği bombayı patlatmış ve 8 kişinin vefatına neden olmuştu. Daha sonra Ütöya adasındaki İşçi Partisi gençlik kampında 69 kişiyi öldürmüştü.
Brenton Tarrant: Çok sağcı terörist Tarrant, Yeni Zelanda’nın Christchurch kentindeki iki mescitte namaz kılan Müslümanlara otomatik silahlarla saldırmıştı. 15 Mart 2019’da Işık ve Linwood mescitlerine düzenlenen 51 kişinin öldüğü kanlı saldırıyı toplumsal medya hesabından canlı yayınlayan terörist, taarruzdan çabucak sonra polis tarafından yakalanmıştı. Üzerinde ‘kara güneş’ sembolü bulunan teröristin kendi YouTube sayfasından 70 sayfalık bir manifesto yayınlandığı da ortaya çıkmıştı.
Stephen Paddock: ABD yakın tarihinin en kanlı silahlı saldırını gerçekleştiren terörist Las Vegas’ta düzenlenen bir konser sırasında, Mandalay Bay Oteli’nin 32’nci katında tuttuğu odadan kalabalığın üzerine kurşun yağdırdı. En az 59 kişinin vefatına, 527 kişinin de yaralanmasına yol açtı. Saldırgan daha sonra kendisini vurmuştu.
Timothy James McVeigh: ABD Oklahoma City’de 19 Nisan 1995 sabahı bir federal bina önünde bomba yüklü bir kamyon patlatıldı. Bombalı hücumda 19’u çocuk olmak üzere 168 kişi hayatını kaybetti. McVeigh akındaki rolü nedeniyle 11 Haziran 2001’de idam edildi.