Kuduz, insan ve göğüslü hayvanların birçoklarında beyin dokusunda iltihap meydana getiren, zoonotik (hayvanlardan insanlara bulaşan) bir hastalıktır.
KUDUZ NASIL BULAŞIR?
Kuduz, bilhassa göğüslü hayvanlar başta olmak üzere neredeyse hayvan çeşitlerinin birçoklarında görülür ve insanlara da bulaşır. Bulaşma yüklü olarak kuduz hayvanın ısırması ile olur. Mevcut yaralara enfekte salyanın bulaşması, tırmalama üzere mekanik ya da besin yoluyla bulaşabildiği de bildirilmiştir.
KUDUZ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Kuduz bir hayvan tarafından ısırılmayı takiben, hastalığın kuluçka müddeti ekseriyetle 14-90 gündür. Bu müddet küçükbaş hayvanlarda 3 ay civarında olmakta, sığır ve atlarda ise 6 aya kadar uzayabilir. Kuluçka müddetinin 1 yıla kadar uzayabildiği bilinmektedir. Beşerdeki en uzun kuluçka mühleti 19 yıl olarak kaydedilmiştir. Kuluçka müddetinin uzun yahut kısa sürmesi, bedene giren etkenin ölçü ve virülansına, yaranın genişliğine, derinliğine, ısırılan bölgenin hudut dokusundan varlıklı olup olmamasına, ısırık bölgesinin başa yakınlığına, ısırma sonrası yapılan mekanik paklığa bağlı olarak değişmektedir.
İnsanlarda Kuduz Belirtileri;
Isırılan beden bölgesinde duyu değişikliği,
Parezi yahut paralizi (Felç),
Yutma zahmeti,
Sudan korkma,
Bilinç kaybı,
Kasılmalar,
Kaygı bozuklukları
Hayvanlarda Kuduz Belirtileri;
Hayvanın huyunda yahut hareketlerinde değişimler, korkaklık, sonluluk ve saldırganlık görülebilir.
Hayvanda çoklukla şiddetli ısırma isteği bulunur.
Vücudunda felçler, yutkunma zahmeti, salya akması, kasılmalar görülebilir.
KUDUZ KUŞKUSU VARSA NE YAPILMALI?
Herhangi bir riskli temas sonrası;
Yara yahut ısırık bölgesi vakit kaybedilmeden bol su ve sabunla uygunca yıkanmalı, yıkama süreci bittikten sonra alkol yahut tentürdiyot üzere iyotlu antiseptikler uygulanmalıdır.
Göz, ağız yahut burun kuduz riskli temasa maruz kaldıysa bol su ile yıkanmalıdır.
En kısa müddette sıhhat kuruluşuna müracaat edilmeli, tabibin düzenleyeceği aşılama programı aksatılmadan uygulanmalıdır.
Evcil hayvanlar denetim altında tutulmalı, bilhassa geceleri hür bırakılmamalıdır.
Kedi ve köpeklere her yıl kesinlikle kuduz aşısı yaptırılmalıdır.
Çevrede hasta, garip davranış sergileyen yahut ölmüş hayvanların görülmesi halinde bunlara yaklaşılmamalı ve ilgili yerler (Belediyeler, Muhtarlıklar Vilayet, İlçe Tarım ve Orman Müdürlükleri) haberdar edilmelidir.
Kuduz riski olan hayvanlarla sık temas eden şahıslara temas öncesi aşılama, kuduz riskli teması olanlara da doktor değerlendirmesine nazaran temas sonrası kuduz aşılaması uygulanmalıdır.
KUDUZUN TEDAVİSİ VAR MI?
Kuduz hastalığı klinik belirtiler meydana geldikten sonra dramatik bir halde vefatla sonuçlanan fakat aşı ile önlenebilen viral zoonotik bir hastalıktır.
KUDUZ AŞISI KİMLERE YAPILIR?
Kuduz aşısı kuduz riskli temasa maruz kalmış çocuk ve gebe dahil herkese yapılır.